AZS - Atopowe zapalenie skóry
Przyczyny atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba skóry charakteryzująca się nawrotowym przebiegiem. Ważną rolę w przypadku wystąpienia objawów AZS odgrywają nie tylko uwarunkowania genetyczne, ale również czynniki środowiskowe. Do czynników środowiskowych zaliczamy m.in.: alergeny powietrznopochodne tj. alergeny pyłków roślin, roztocza, alergeny pochodzenia bakteryjnego, zwierzęcego, grzybiczego, alergeny pokarmowe (ryby, jaja kurze, mleko krowie), zanieczyszczenie środowiska, czynniki psychosomatyczne (tj. stres).1
Objawy i przebieg AZS
Objawy są uciążliwe i nawracające. Skóra jest sucha, zaczerwieniona, łuszczy się, uporczywie swędzi. Pojawiają się grudki, pęcherzyki, strupy. Trudno powstrzymać się przed drapaniem, a to z kolei nasila jeszcze bardziej świąd, uszkadza naskórek i może prowadzić do nadkażeń bakteryjnych. Symptomy wzmaga stres, przegrzanie, wyziębienie, podrażnienia powodowane przez kosmetyki czy ubrania, infekcje i oczywiście alergeny. Atopowe zapalenie skóry najczęściej ma początek we wczesnym dzieciństwie. Uporczywe objawy mogą ustępować z wiekiem, choć istnieje ryzyko nawrotów.2
Leczenie atopowego zapalenia skóry
AZS jest dermatologiczną chorobą alergiczną. Diagnozuje się ją na podstawie wywiadu, objawów zewnętrznych, skórnych testów alergicznych i stężenia IgE we krwi. Jak większość tego typu schorzeń leczy się je wielotorowo.
Po pierwsze, w miarę możliwości należy unikać alergenów (pokarmowych i wziewnych) wywołujących/nasilających objawy atopowego zapalenia skóry.
Po drugie (o ile wiek pacjenta już na to pozwala) wdraża się (u dzieci powyżej 5 roku życia) odczulanie.3
Po trzecie, wprowadza się leczenie objawowe w formie terapii przerywanej. Miejscowo stosuje się glikokortykosteroidy np. krem Maxicortan, który zawiera octan hydrokortyzonu (10 mg/g) w podwójnej dawce.4 Może on być stosowany miejscowo u dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia jako lek przeciwzapalny, wykazujący działanie przeciwświądowe i zwężające naczynia krwionośne. Maxicortan jest dostępny bez recepty, nie należy go jednak stosować dłużej niż 7 dni bez konsultacji z lekarzem.
Farmakoterapia uwzględnia także czasami antybiotyki (gdy dochodzi do wtórnych zakażeń) oraz leki immunosupresyjne (hamujące działanie układu odpornościowego). W przypadku AZS bardzo ważne jest używanie emolientów na skórę – nawet kilka razy dziennie. Czasami zaleca się też fototerapię.3
I po czwarte – na każdym etapie choroby należy dbać o profilaktykę (niedrażniące, naturalne, „oddychające” ubrania, odpowiednia wilgotność i temperatura otoczenia, nieuczulające kosmetyki i środki higieny, stałe nawilżanie i natłuszczanie skóry, właściwe dbanie o higienę itp.).5
1 Woldan-Tambor A., Zawilska J.B., Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku [w: Farm Pol,
2009, 65(11): 804.
2 Świerszczyńska-Krępa M., Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych: przyczyny, objawy i leczenie,
online: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenieskory
[dostęp: 29.07.2024].
3 Millan M., Mijas J., Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie
lecznicze, profilaktyka, Nowa Pediatr 2017; 21(4): 114-122.
4 1 g kremu Maxicortan zawiera 10 mg hydrokortyzonu octanu, czyli podwójną dawkę substancji
czynnej w porównaniu z kremami zawierającymi w 1 g kremu 5 mg hydrokortyzonu octanu.
5 Nowicki R., Barańska-Rybak W., Atopowe zapalenie skóry – co nowego w leczeniu? Przewodnik
Lekarza 2003, nr 6(3), s. 28–33.